در مورد خلقت اسب داستان زیر را گفته اند: وقتی خداوند خواست اسب را بیافریند باد جنوب را گفت خود را جمع کن که می خواهم برتر از قدرت سیر تو موجودی را بیافرینم. باد گفت موجودی میافرین که او را به آتش عذاب کنی. پس به جبرئیل فرمان داد مشتی باد را در دست گیرد و از آن یک اسب کمیت (قهوه ای قرمز) بیافرید، آری اسبی آفریده شد که به واسطه داشتن پا و سم از خوش عنانی بهتر از باد است. نظامی گوید:

نه ابر، از ابر نیسان در فشان تر             نه باد، از باد بستان خوش عنان تر

در فرسنامه صد باب (خیل نامه) که تحت عنوان دو فرسنامه هم چاپ شده است از قول شیخ کلینی نقل شده که خداوند صد اسب از دریا بیافرید و اسبان از تخمه آنانند.

در مضمار دانش نظام الدین احمد از قول حضرت امام صادق (ع) و برگرفته از من لا یحضره الفقیه شیخ صدوق آمده: (( اسبان وحشی بودند در بلاد عرب و هیچکس را دست تصرف بر ایشان نبود پس ابراهیم خلیل و اسمعیل ذبیح (ع) بر ابوقبیس که کوهی است در شرق مکه معظمه، برآمدند و آواز دادند که آگاه گردید و رام شوید، آگاه گردیده و بیامدند پس نماند اسبی مگر آنکه داد اطاعت خود را و واگذاشت موی کاکل خود را و مراد از این دو عبارت تسلیم و فرمانبرداری است)). این مطلب در وصف الخیل ملامحسن فیض کاشانی نیز ذکر شده است.

در اقوال الکافیه (عرفان الخیول) نیز ذکر شده: اول کسی بر اسب عربی سوار گردید و او را بحوزه تسخیر درآورد جناب اسماعیل بن ابراهیم بود.

در اقوال الکافیه و در مضمار دانش با استناد به آن ذکر شده که گروهی از اعراب نزد حضرت سلیمان آمده و پس از پرسیدن مسائل خود آهنگ بازگشت نمودند. نامبردگان از سلیمان خواستند توشه راهی به آنان عنایت کند. سلیمان پیامبر یکی از بقایای اسبان ایلخی خود را به آنها داد و گفت این توشه راه شماست، به هر جا که فرود آیید یکی را بر آن سوار کرده و نیزه به دستش دهید، به زودی خواهید دید که شکاری برای شما می آورد: ((پس آن قوم به هر منزل که فرود می آمدند به فرموده عمل می نمودند و چون مکرر تجربه کردند آن اسب را زادالراکب نامیدند یعنی توشه سوار و آن اول اسبی است که میان عرب پیدا شده و باقی اسبان عربی آن به هم رسیدند – مضمار دانش- )).

از حضرت پیامبر اکرم (ص) احادیثی در مورد اسب و سواری نقل شده که برخی از آنها را در اینجا می آوریم: ((والخیر معقود فی نواصی الخیل الی یوم القیامة)): خیر و برکت تا روز قیامت بر پیشانی اسب نوشته شده است. ((بطون الخیل کنز و ظهورها حرز)): شکم اسب گنج است و پشت او حرز. یعنی شکم های اسبان که نتاج می کند شما را مالی نفیس و ذخیرتی قوی است و پشتهای آن شما را حرز است از آسیب دشمن. دیگر اینکه((ایشانرا برش مچینید که چون ایشان را برش بچینید برهنه گردند)) و در جای دیگر فرمودند: ((دنبالشان مبرید که دنبالشان مگس ران ایشان است)). ((بهترین بازیها در پیش خدا اسب دوانی و تیراندازی است)). ((خرج اسب چون نفقه ضروری است و نباید از آن امساک کنند؛ کسی که برای اسب خرج کند چنانست که صدقه داده باشد)). ((و هر که اسبی از جهت غزو نگاه دارد، ایزد تعالی به عدد هر مویی که بر آن اسب باشد نیکی در دیوان او بنویساند و بدی پاک گرداند)). ایشان در مورد تربیت اسب فرموده اند: ((تمام بازیهای انسان مومن، به جز در سه مورد بیهوده است: تربیت اسب، تیراندازی و بازی مرد با زنش، این سه بازی حقند)). ((هر چیزی که در آن یاد خدا نباشد برای انسان پوچ و بازیچه است، مگر یکی از این چهار چیز باشد: بازی مرد با زنش، پیمودن فاصله بین دو نقطه (دومیدانی)، تربیت اسب و فراگیری شنا)). پیامبر گرامی اسلام در زمینه اسب سواری هم احادیثی دارند: ((فرشتگان از بازیهای شما جز در اسبدوانی و کشتی حضور نمی یابند)). ((بهترین بازیها و ورزشها در نظر خداوند متعال، مسابقه اسب سواری و تیراندازی است)).

از حضرت امام صادق (ع) به نقل از پیامبر نقل شده: ((کسی که در راندن مرکوب زیاده روی کرده، نه مرکوب باقی گذاشته و نه مسافرت پیموده)). ((پس چون مرکبهای لاغر سوار شوید، آنها را به منزلگاه مقرر خود فرود آورید (تا علوفه خورند و استراحت کنند) و اگر زمین خشک و بی گیاه باشد، با شتاب بگذرید و اگر پر گیاه باشد آنها را فرود آورید)). ایشان از قول پدر بزرگوارشان حضرت باقر (ع) فرموده اند: ((پیامبر اکرم در میان سوارکاران اسب، مسابقه می گذاشت و پس از پایان مسابقه برندگان جوایز خود را از دستهای مبارک آن بزرگوار دریافت می داشتند)). از امام صادق (ص) در مورد شرط بندی که به صورت جدی در اسلام نهی شده روایت شده: ((در مسابقات، شرط بندی بر روی پول یا ثروت جایز نیست مگر در سه مورد: اول در مسابقه با حیواناتی که دارای پای پهن هستند مانند فیل و شتر، دوم در مسابقه با حیوانات سم دار مانند اسب و استر و سوم در مسابقه با تیر و شمشیر)). ((فرشتگان الهی، در مجلسی که در آن قمار انجام گیرد بیزارند و قماربازان را لعن و نفرین می کنند مگر آنکه برد و باخت به واسطه دواندن اسب (یا شتر) و یا تیراندازی و شمشیر بازی باشد. چنانکه پیامبر گرامی با اسامه بن زید در مسابقه اسبدوانی شرکت فرمود)).

از امام رضا (ع) روایت شده: ((هر کس ببندد اسبی نجیب که پدر و مادرش عربی باشد، محو می شود هر روز از نامه اعمال او سه بدی و نوشته می شود به جهت او یازده خوبی...)).

حضرت علی (ع) فرموده اند: ((چارپای سواری هموار بی تعب، یکی از دو آسایش و راحتی است)).

از امام سجاد (ع) روایت شده: ((پیامبر خدا مسابقات اسبدوانی ترتیب می داد و برای برنده مسابقه چند مثقال نقره به عنوان جایزه مقرر می فرمود)).

از انس بن مالک سوال شد آیا شما در زمان پیامبر خدا (ص) در مسابقات، شرط بندی هم می کردید؟ در پاسخ گفت: بلی، رسول خدا (ص) بر اسبی که داشت شرط بندی کرد و در مسابقه پیروزی یافت و این موجب خوشحالی و شگفتی او گردید.

در کشکول شیخ بهاءالدین عاملی به نقل از حدیثی، یاد شده که بهترین اسبها، اسب ادهم (سیاه) است، اسبهای ارثم (با لب بالا و دماغ سفید) و اقرح (پیشانی سفید) و محجل (با ساقهای سفید)، که از متفرعات ادهم هستند، همگی با ارزشند. پس از ادهم اسب کمیت که سرخ رنگ و دمی سیاه دارد بهترین است.